Massacommunicatie

De basis van de ‘Information Age’, de tijd waar we nu in leven, moeten we zoeken in de opkomst van de massacommunicatie van de vroege 20e eeuw. Informatie werd net als tastbare goederen een product dat op massale schaal verspreid en gekocht werd.

Het nieuwe adverteren

Advertenties in kranten zetten was niets nieuws – al in de achttiende eeuw kon iedereen advertentieruimte in de bladen opkopen. Wat veranderde in de 20e eeuw was de schaal van de marketing.

Het aantal kranten en tijdschriften steeg zeer snel. Dat leidde tot de oprichting van de eerste marketingbureaus, die steeds aantrekkelijkere en gelikte berichten en posters voor hun klanten maakten. Door de invoering van de leerplicht in veel landen konden ook steeds meer mensen lezen, en de stijging van het welvaartspeil bracht de geadverteerde producten binnen het bereik van de middenklasse.

De macht van de kranten

In de eerste jaren van de eeuw vloog het volume drukwerk omhoog. In de steden was een klasse hoogopgeleide mensen met een gevulde beurs ontstaan. Die waren niet alleen geïnteresseerd in droge nieuwsfeiten.

Grote persbaronnen maakten de inhoud van hun kranten en tijdschriften steeds sensationeler en sappiger. Sportnieuws, interviews, cartoons en schandalen waarbij leden van het vorstenhuis betrokken waren zorgden gegarandeerd voor een grote oplage. Door de toegenomen interesse ontstond er steeds meer keuze in het aanbod. De staatscourant was al lang niet meer het enige blad dat telde. Confessionele en politieke stromingen brachten hun eigen lijfbladen uit.

Moderne communicatiemiddelen

In deze tijd ontstonden er nieuwe communicatiemiddelen die de hele 20e eeuw de belangrijkste dragers van informatie gebleven zijn.

  • Draagbare camera’s maakten het mogelijk om een scene op hetzelfde moment vast te leggen en miljoenen keren te verspreiden. Foto’s van armoede, aanslagen en oorlogen in de kranten leverden een ongefilterd, rauw beeld van de werkelijkheid en maakten een grote indruk op de lezer.
  • Films maakten het voor miljoenen mogelijk om een bewegend verhaal te bekijken en beroemde personen in levende lijve te zien. Filmsterren zoals Charlie Chaplin en Mack Sennet werden wereldberoemd, en bedrijven staken steeds meer geld in het uitbrengen van nieuwe films. Deze appelleerden ook aan de smaak van de grote massa, niet aan die van een kleine elite.
  • Door nieuwe apparaten die op elektriciteit werkten werd de snelheid waarmee gecommuniceerd kon worden sterk verhoogd. Een uitvinding als de telefoon werd in eerste instantie gebruikt door de directie van grote bedrijven, die snel op de hoogte wilden zijn van de beurskoersen. Pas daarna werd het toestel populair voor persoonlijk gebruik.